آلزایمر، یکی از بیماری ‌های رایج در سالمندان است که باعث کاهش قابلیت‌ های شناختی و حافظه می ‌شود. با پیشرفت بیماری، بیمار ممکن است با مشکلاتی مانند کاهش توانایی صحبت کردن و درک مطلب نیز روبرو شود. در این مواقع، گفتاردرمانی به عنوان یک روش درمانی مؤثر برای این بیماران در نظر گرفته می شود. در این مقاله از کلینیک ریان با ما همراه باشید؛ تا با آلزایمر و دمانس و نقش گفتار درمانی در بهبود آن آشنا شوید.

فهرست مطالب

1- تعریف آلزایمر و دمانس

• آیا آلزایمر همان دمانس است؟

2- روش‌ های درمانی آلزایمر

3- نقش گفتاردرمانی در مدیریت آلزایمر

4- رویکردهای گفتار درمانی برای مدیریت آلزایمر

5- اهداف و مزایای استفاده از گفتاردرمانی در آلزایمر

6- نتیجه گیری

7- پرسش های متداول

تعریف آلزایمر و دمانس

آیا آلزایمر همان دمانس است؟

اختلال آلزایمر و سندروم دمانس (زوال عقل) به اشتباه به جای یکدیگر استفاده می شوند. در حالی که این دو، معانی متفاوتی دارند. طبق تعریف، زوال عقل عبارت است از تخریب پیش رونده کارکردهای شناختی که در زمینه ای از هوشیاری کامل بروز می کند. به زبان ساده تر، سندروم دمانس یا زوال عقل، یک اصطلاح کلی برای علائمی است که روی حافظه تاثیر منفی می گذارند. در حالی که، آلزایمر یک اختلال یا بیماری دژنراتیو مغزی و پیشرونده است که باعث اختلال در کارکردهای شناختی و عملکرد روزمره فرد می ‌شود. در واقع اختلال آلزایمر، شایع ترین نوع زوال عقل یا دمانس (Dementia) است.

این بیماری با افت تدریجی حافظه، تفکر و تونایی های شناختی فرد همراه است. آلزایمر اغلب در سنین بالای ۶۵ سالگی شروع می‌ شود و با پیشرفت آن، عوارض شدیدتری را نشان می ‌دهد. اما ممکن است در سنین جوانی نیز بروز کند.

روش‌ های درمانی آلزایمر

تاکنون درمان کاملی برای آلزایمر کشف نشده است. اما می ‌توان با استفاده از روش ‌های مختلف، از جمله داروها، مداخلات روان ‌شناختی، گفتاردرمانی و رفتاردرمانی، بهبود و کنترل علائم آن را مدیریت کرد. هدف از درمان آلزایمر بهبود کیفیت زندگی بیمار، کاهش شدت علائم و در نهایت تأخیر در پیشرفت بیماری و کنترل آن است. استفاده از گفتاردرمانی در سالمندان، یکی از روش های تاثیر گذار و ضروری است.

نقش گفتاردرمانی در مدیریت آلزایمر

گفتاردرمانی به عنوان یک روش درمانی غیر دارویی و از طریق بهبود مهارت های زبانی و شناختی، می‌ تواند به مدیریت علائم آلزایمر کمک کند. این روش شامل تمریناتی مانند تقویت مهارت‌ های گفتاری، فهم و تولید زبان و همچنین تمرینات تقویت عملکرد شناختی (حافظه، تمرکز و توجه) است. به طور کلی گفتاردرمانگر در جلسات درمانی، در حوزه های زیر به بیمار مبتلا به آلزایمر کمک می کند:

• زبان و گفتار
• مهارت های شناختی
• مشاوره های آرامش بخش
• اختلال بلع

در ادامه مقاله هر کدام را توضیح می دهیم:

رویکردهای گفتار درمانی برای مدیریت آلزایمر

برای مدیریت آلزایمر، انواع مختلفی از روش‌های گفتاردرمانی وجود دارد؛ که شامل موارد زیر است:

• تمرینات زبانی و گفتاری

شامل تمریناتی برای بهبود توانایی صحبت کردن، فهمیدن،و تولید زبان می‌شود. زیرا بیمار دارای آلزایمر به مرور زمان هم در درک زبان و هم در بیان آن دچار مشکل خواهد شد.

• تمرینات شناختی

مهارت های شناختی اصلی ترین مشکل و دغدغه این بیماران است. گفتار درمانگر تمرینات مشترکی برای بهبود تمرکز، توجه و حافظه را با بیمار انجام می دهد. مانند حل مسائل، پازل‌ ها و بازی‌ های شناختی. همچنین فعالیت های بازگردانی خاطرات مانند تکرار و ذخیره سازی.

• مشارکت در فعالیت ‌های اجتماعی

گفتاردرمانگر بیمار را آماده می کند تا در فعالیت‌ های گروهی و اجتماعی مشارکت بیشتری داشته باشد. در نتیجه مهارت‌ های ارتباطی او  تقویت کند شده و از انزوا و پیامد های آن رها می شود.

• مشاوره و پشتیبانی روانشناختی

فرآیندی است که از طریق مشاوره و پشتیبانی از بیمار و خانواده‌اش، به کاهش اضطراب، افسردگی و مشکلات روانی کمک می ‌کند.

• تمرینات درمان اختلال بلع

یکی دیگر از وظایف گفتاردرمانگر، کمک به بیمار برای خوردن، آشامیدن و بلع مستقل است. زیرا بیماری آلزایمر به مرور زمان باعث ایجاد اختلال در فرآیند جویدن و بلع بیمار می شود.

اهداف و مزایای استفاده از گفتاردرمانی در آلزایمر

• افزایش ارتباطات و تعاملات اجتماعی
• بهبود قابلیت تمرکز و حافظه
• کاهش نواقص زبانی
• تقویت مهارت های شناختی
• تقویت اعتماد به نفس
• آرام کردن بیمار و جلوگیری از سردرگمی او
• انجام مستقل برخی وظایف مانند غذا خوردن مستقل
• به یاد آوردن خاطرات
• کاهش اضطراب و افسردگی
• بهبود کیفیت زندگی

نتیجه ‌گیری

با توجه به اثرات مثبت گفتاردرمانی بر کیفیت زندگی بیماران آلزایمر، این روش به عنوان یکی از راه‌ های موثر در مدیریت این بیماری بسیار اهمیت دارد. با اجرای مناسب و مداوم این روش، می ‌توان بهبود چشمگیری در عملکرد زبانی، شناختی، بلع و ارتباطی فرد مشاهده کرد. یکی دیگر از موارد مهم در اجرای موثر گفتاردرمانی در بیماران آلزایمر، آموزش درست مهارت‌ های لازم به خانواده و مراقبین فرد است. زیرا انان نیز در تثبیت تمرینات گفتاردمانگر نقش بسزایی دارند.

هرچند که گفتاردرمانی می ‌تواند اثرات مثبتی در مدیریت آلزایمر داشته باشد، اما موانعی مانند محدودیت‌ های مالی و دسترسی به گفتاردرمانگر مجرب، می‌تواند مانع استفاده موثر از آن شود. کلینیک ریان یکی از معتبرترین و حرفه ای ترین کلینیک های گفتار درمانی غرب استان اصفهان است. ما در کلینیک ریان، آماده ارائه هر گونه مشاوره و پاسخگویی به سوالات شما عزیزان هستیم.

پرسش ‌های متداول

پرسش 1: آیا آلزایمر قابل درمان است؟

خیر؛ تاکنون درمان کاملی برای آلزایمر کشف نشده است. اما می ‌توان با استفاده از روش ‌های مختلف، از جمله داروها، مداخلات روان ‌شناختی، گفتاردرمانی و رفتاردرمانی، بهبود و کنترل علائم آن را مدیریت کرد. هدف از درمان آلزایمر بهبود کیفیت زندگی بیمار، کاهش شدت علائم و در نهایت تأخیر در پیشرفت بیماری و کنترل آن است.

پرسش 2: آیا گفتاردرمانی برای همه بیماران آلزایمر مناسب است؟

بله؛ گفتاردرمانی برای همه بیماران آلزایمر سودمند خواهد بود. اما تأثیر آن ممکن است با توجه به شدت بیماری و شرایط فرد متفاوت باشد.

پرسش 3: آیا گفتاردرمانی می ‌تواند به تأخیر پیشرفت بیماری آلزایمر کمک کند؟

بله، گفتاردرمانی می ‌تواند به تأخیر پیشرفت بیماری آلزایمر کمک کند. اگرچه نمی ‌تواند بیماری را کاملاً درمان کند، اما با تقویت مهارت‌ های ارتباطی، شناختی و زبانی بیمار، می ‌تواند از پیشرفت سریع ‌تر آلزایمر جلوگیری نماید.

پرسش 4: چه فعالیت های گفتاردرمانی در منزل برای بیماران آلزایمر می توان انجام داد؟

صحبت کردن و گفتگوهای روزمره،  خواندن کتاب‌ها و داستان‌های کوتاه، تماشای هدفمند فیلم و برنامه ‌های تلویزیونی، تمرینات حافظه و توجه مانند یادآوری اسامی و تاریخ ‌ها، حل پازل‌ ها و معماها، مشارکت در فعالیت‌ های دستی  (تقویت مهارت های حرکتی) مانند نقاشی، دوخت و…

پرسش 5: آیا در درمان آلزایمر، برنامه‌ های گفتاردرمانی می ‌توانند با برنامه‌ های دارویی ترکیب شوند؟

بله، در واقع، استفاده از روش ‌های گفتاردرمانی در کنار داروها می ‌تواند بهبودی بیشتری در مدیریت علائم آلزایمر و کاهش شدت آن ایجاد کند. این ترکیب اغلب توسط تیم‌ های درمانی شامل پزشکان، متخصصان گفتاردرمانی و مشاوران روانشناختی صورت می گیرد تا بر اساس نیازهای ویژه هر بیمار، بهترین برنامه درمانی ارائه شود.

درمان ام اس یکی از چالش‌ هایی است که هر روزه جامعه پزشکی با آن مواجه است. گفتار درمانی به عنوان یک روش درمانی جدید، توانسته است نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری مهم، ایفا کند. در این مقاله از کلینیک ریان، به بررسی روش ‌های درمان ام اس با کمک گفتار درمانی می ‌پردازیم. با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

1- ام اس چیست؟

2- علائم ام اس چیست؟

3- نقش گفتار درمانی در درمان ام اس

• بهبود اختلالات گفتار و زبان
• بهبود مشکلات بلع
• بهبود مشکلات شناختی
• کاهش استرس و اضطراب
• افزایش کیفیت زندگی و استقلال
• تسهیل در تعاملات اجتماعی

4- روش ‌های گفتار درمانی در درمان ام اس

5- نکات مهم در انتخاب متخصص گفتار درمانی

6- پیشگیری و مراقبت ‌های لازم برای افراد مبتلا به ام ‌اس

7- نتیجه گیری

8- پرسش های متداول

ام اس چیست؟

ام‌ اس (Multiple Sclerosis) یا اسکلروز متعدد، یک بیماری نورولوژیک مزمن و التهابی است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تأثیر قرار می ‌دهد؛ و می ‌تواند به عوارض فیزیکی و شناختی متنوعی منجر شود. چالش‌ های درمانی این بیماری شامل کنترل علائم، بهبود کیفیت زندگی و کنترل پیشرفت بیماری است.

علائم ام اس چیست؟

• بی حسی و سوزن سوزن شدن اندام ها
• خستگی
• مشکلات بینایی
• مشکلات گفتاری و زبانی
• مشکلات در راه رفتن
• اختلالات شناختی مانند مشکل در حافظه و تمرکز
• افسردگی، استرس و اضطراب
• اختلال در عملکرد جنسی و مثانه
• ضعف عضلات مربوط به گفتار و زبان
• ضعف عضلات سیستم حرکتی
• اختلالات گوارشی
• تلاش مکرر برای بیان و گفتار و خستگی ناشی از آن
• و…

نقش گفتار درمانی در درمان ام اس

تقریبا نیمی از افراد مبتلا به ام اس، با مشکلات و اختلالات گفتاری و زبانی روبه رو هستند. گفتار درمانی یک روش درمانی است که با استفاده از تمرینات زبانی و صوتی، به بهبود مهارت‌های گفتاری، زبانی و ارتباطی فرد کمک می ‌کند. اصول گفتار درمانی شامل توجه به نیازهای فرد، تمرکز بر بهبود مهارت ‌های ارتباطی و تقویت اعتماد به نفس است. با کمک این اصول می توان کمک قابل توجهی به افراد مبتلا به ام اس کرد. این افراد با مدیریت اختلالات گفتار و زبان، حفظ آرامش و مدیریت استرس و اضطراب و دیگر تکنیک های گفتار درمانی می توانند زندگی و ارتباطات بهتری داشته باشند. اثربخشی گفتار درمانی در درمان ام اس شامل موارد زیر است:

• بهبود اختلالات گفتار و زبان

هدف نهایی گفتار درمانگر از به کار گیری تمام تکنیک ها، بهبود اختلالات و مشکلات مربوط به زبان و گفتار مانند گفتار درمانی تلفظ حرف «ر» است. او بیمار را برای بیان قوی تر، درک مطلب بهتر و در نهایت یک گفتگوی صحیح یاری می کند.

• بهبود مشکلات بلع

مبتلایان به ام اس به دلیل ضعف عضلانی، ممکن است با اختلال بلع (دشواری در خوردن و آشامیدن) رو به رو شوند. حل نکردن این مشکل باعث سوء تغذیه وکم آبی بدن خواهد شد. گفتار درمانی می تواند با تقویت عضلات دهان و گلو به این افراد کمک شایانی کند.

• بهبود مشکلات شناختی

یکی از مهم ترین علائم ام اس، مشکلات شناختی مانند اختلالات حافظه، کاهش تمرکز و… است. به همین دلیل، مداخله زودهنگام گفتار درمانی می تواند با کنترل علائم و درمان فرد، او را در بهبود مشکلات شناختی کمک کند.

• کاهش استرس و اضطراب

پس از تشخیص ام اس و بروز علائم، فرد دچار استرس و اضطراب خواهد شد. عدم کنترل این شرایط می تواند باعث افزایش پیشرفت بیماری شود. گفتار درمانی می ‌تواند با آموزش کنترل احساسات، مقابله با استرس، کنترل علائم و افزایش اعتماد به نفس فرد، به کاهش استرس و اضطراب او علائم کمک کند.

• افزایش کیفیت زندگی و استقلال

مشکلات ارتباطی و اجتماعی، گفتاری، بلع و… روی کیفیت زندگی فرد تاثیر فراوانی می گذارد. با تمرینات گفتاری، کیفیت زندگی فرد مبتلا به ام‌ اس قابل بهبود است.

• تسهیل در تعاملات اجتماعی

تمامی مشکلات بیماران ام اس تاثیر مستقیمی بر فعالیت های اجتماعی آنان دارد. با تقویت مهارت‌ های ارتباطی، افراد مبتلا به ام‌ اس می ‌توانند بهتر در جوامع شرکت کنند و دچار انزوا نشوند.

روش ‌های گفتار درمانی در درمان ام اس

• تمرینات تلفظی: تمرینات تلفظ به بهبود صدای گفتار و توانایی تلفظ کلمات کمک می ‌کنند.
• تمرینات تنفسی و زبانی: تمرینات تنفسی و زبانی به بهبود قدرت صحبت کردن و تسهیل در تنفس کمک می ‌کنند.
• تمرینات شناختی و تقویت حافظه: تمریناتی که بر روی تقویت حافظه تمرکز دارند، می ‌توانند به بهبود مهارت‌ های زبانی فرد کمک کنند.
• تمرینات صوتی: این تمرینات برای بهبود کیفیت و حجم صدا کاربرد دارد.

نکات مهم در انتخاب متخصص گفتار درمانی

• تجربه و تخصص: انتخاب متخصص با تجربه و متخصص در زمینه گفتار درمانی بسیار مهم است.
• رهبری و حمایت: رهبری و حمایت متخصص گفتار درمانی از بیمار در طول درمان اهمیت دارد. گفتار درمانگر باید بتواند ارتباط موثری با بیمار برقرا کند و آموزش های لازم را به همراهان او نیز انتقال دهد.
• پشتیبانی معنوی: پشتیبانی معنوی و درک موثر از سوی متخصص گفتار درمانی می ‌تواند به افزایش اعتماد به نفس فرد کمک کند.

پیشگیری و مراقبت ‌های لازم برای افراد مبتلا به ام ‌اس

• تغذیه مناسب: تغذیه مناسب باعث افزایش انرژی و بهبود عملکرد عضلات می ‌شود.
• ورزش و فعالیت ‌های روانشناختی: ورزش و فعالیت ‌های روانشناختی می ‌توانند به بهبود حالت روحی و فیزیکی فرد کمک کنند.
• مدیریت استرس: مدیریت استرس و رفع فشارهای روانی می‌ تواند از تشدید علائم ام ‌اس جلوگیری کند.

نتیجه گیری

با توجه به بررسی‌ های انجام شده، مشخص است که گفتار درمانی می ‌تواند به عنوان یک روش موثر در درمان ام‌ اس نقش کلیدی داشته باشد. با توجه به اثربخشی ‌های گفتار درمانی، پیشنهاد می‌ شود که افراد مبتلا به ام ‌اس از این روش بهره‌ مند شوند.

پرسش‌ های متداول

پرسش 1: آیا گفتار درمانی برای همه افراد مبتلا به ام‌ اس مناسب است؟

بله، گفتار درمانی می‌ تواند برای افراد مبتلا به ام اس با هر سطح شدت بیماری، مناسب باشد.

پرسش 2: آیا روش‌های گفتار درمانی باعث بهبود کامل ام ‌اس می ‌شوند؟

گفتار درمانی می ‌تواند بهبود کیفیت زندگی و کاهش علائم ام‌ اس را فراهم کند، اما نمی ‌تواند بیماری را کاملاً بهبود بخشد.

پرسش 3: چقدر زمان می ‌برد تا نتایج مثبت گفتار درمانی در ام‌ اس مشاهده شود؟

زمان لازم برای دیدن نتایج مثبت ممکن است متفاوت باشد و به عوامل مختلفی از جمله شدت علائم، واکنش فرد به درمان و تاثیرات بیماری بستگی داشته باشد.

پرسش 4: آیا بیماران مبتلا به ام ‌اس می ‌توانند به تنهایی از روش ‌های گفتار درمانی استفاده کنند؟

بله، بیماران مبتلا به ام ‌اس می‌ توانند از تمرینات گفتاری ساده‌ای که توسط متخصصان گفتار درمانی آموزش داده شده‌اند، استفاده کنند. در واقع یکی از تکنیک های گفتار درمانی، آموزش روش های گفتار درمانی در منزل است تا روند بهبودی فرد سرعت و عمق یابد.

پرسش 5: آیا درمان ام‌ اس با گفتار درمانی دارای عوارض جانبی است؟

عمدتاً گفتار درمانی در صورت انجام درست، عوارض جانبی خاصی ندارد، اما در برخی موارد ممکن است افزایش خستگی و یا استرس را به دنبال داشته باشد.

اختلال بلع یک وضعیت پزشکی است که می ‌تواند در هر سنی و ناشی از مشکلات مختلفی از جمله مشکلات عضلانی یا عصبی، التهابات یا ضایعات در گلو و حتی انواعی از بیماری‌های عصبی رخ دهد. تصور کنید خوردن هر غذایی و یا حتی نوشیدن آب برایتان دشوار و چالش برانگیز باشد. این احساس فشار و عدم قابلیت بلع می‌ تواند مانع لذت‌ بردن از هر لحظه زندگی شود. در این مقاله از کلینیک ریان، علل، علائم و انواع اختلال بلع را بررسی می کنیم . همچنین، با گفتار درمانی به عنوان یک راه حل کارآمد برای مدیریت و بهبود اختلال بلع آشنا خواهید شد. چرا که گفتار درمانی تنها محدود به اصلاح و درمان اختلالات گفتار و زبان نیست. بلکه، گفتاردرمانگران به دلیل آشنایی کامل با عضلات دهان، گلو و گردن می توانند مشکلات و اختلالات مربوط به این نواحی مانند اختلالا بلع را نیز بهبود بخشند.

اختلال بلع چیست؟

اختلال بلع یا دیسفاژی (Dysphagia) وضعیتی است که در آن فرآیند بلع مواد به داخل گلو و سپس به معده برای هضم مختل می ‌شود. در این مشکل اختلالاتی در جویدن، نوشیدن، مکیدن، فرو دادن و یا کنترل بزاق دهان وجود دارد. اختلال بلع می ‌تواند منجر به عوارضی نظیر خفگی، سوءتغذیه، عفونت ‌های تنفسی و کاهش کیفیت زندگی (اضطراب، افسردگی و انزوا) شود. اختلال بلع نیازمند تشخیص و درمان مناسب توسط پزشکان و متخصصانی نظیر جراح سر و گردن، متخصص گوش و حلق و بینی، متخصص گوارش، نورولوژیست، گفتار درمانگر، فیزیوتراپ و … است تا از بروز عوارض جدی ‌تر جلوگیری شده و راهکارهای موثر برای مدیریت این مشکل ارائه شود.

علل و عوامل بروز اختلال بلع

این اختلال ممکن است ناشی از مشکلات در عملکرد عضلات گلو، مشکلات ساختاری یا نورولوژیکی ، ضایعات در گلو، عوارض بیماری ‌های عصبی مانند سکته مغزی یا بیماری پارکینسون باشد؛ که باعث دشواری یا ناتوانی در بلع مواد جامد یا مایع می ‌شود. اختلال بلع در کودکان و بزرگسالان ممکن است به دلایل گوناگونی ناشی شود که در زیر به طور کامل توضیح داده شده است:

علل دیسفاژی کودکان:

• مشکلات تولدی (مادرزادی): برخی از کودکان ممکن است با مشکلات تولدی مواجه شوند که باعث عدم توانایی برای بلعیدن صحیح مواد غذایی می ‌شود.
• عدم تشویق به خوردن غذاهای جامد: وقتی که کودکان به خوردن غذاهای جامد تشویق نمی‌شوند و از تغذیه متنوع خودداری می‌ کنند، این موضوع می ‌تواند منجر به اختلالات بلع شود.
• عوامل مرتبط با رشد: در دوره رشد و تکامل، ممکن است توسعه ساختمان گلو و مهارت ‌های بلعیدن کودکان به درستی انجام نگیرد و کودک دچار اختلال بلع شود.

علل دیسفاژی بزرگسالان:

• عوامل عصبی: برخی از بزرگسالان ممکن است به دلیل بیماری‌ های عصبی مانند سکته مغزی، ام اس، پارکینسون یا ضایعات عصبی دچار مشکلات بلع شوند.
• مشکلات عضلانی: عواملی همچون آسیب به عضلات گلو، ضربه مغزی یا مشکلات مربوط به عضلات و ساختمان دستگاه گوارش، می ‌تواند منجر به مشکلات بلع شود.
• عوامل تشدید ‌کننده: مصرف سیگار، الکل یا داروهای خاص می ‌تواند به عنوان عوامل تشدی د‌کننده در ایجاد مشکلات بلع در بزرگسالان عمل کنند.
• بیماری‌ های زمینه‌ ای: برخی از بیماری ‌ها مانند اگزما، بزرگی ده تیروئید، آلرژی‌ های شدید یا بیماری ‌های گوارشی ممکن است به طور مستقیم یا غیر مستقیم به اختلالات بلع منجر شوند.

هر یک از این عوامل می ‌توانند به طور مستقل یا ترکیبی منجر به اختلالات بلع در کودکان و بزرگسالان شوند. به همین دلیل، نیازمند بررسی، تشخیص دقیق، مشاوره و درمان توسط پزشکان و متخصصان مربوطه می ‌باشد تا بتوانند به موقع درمان مناسب را دریافت کنند.

علائم اختلال بلع چیست؟

علائم اختلال بلع شامل مواردی مانند دشواری در بلعیدن، سرفه مکرر، برگشت غذا از بینی، خشن شدن صدا، گر گرفتگی بعد از غذا خوردن، عفونت های تنفسی مکرر، درد یا سوزش در گلو، حس خفگی یا احساس وجود مانعی در گلو در هنگام خوردن می ‌شود. این علائم را به تفکیک در کودکان و بزرگسالان بررسی می کنیم:

علائم دیسفاژی کودکان:

• دشواری در بلعیدن: کودکان ممکن است دشواری یا ناتوانی در بلعیدن مواد غذایی را تجربه کنند، که ممکن است منجر به عملکرد ناقص یا غلط در بلعیدن شود.
• علائم تنفسی: مشکلات بلع می‌ تواند باعث مشکلات تنفسی نظیر خفگی، سرفه یا تنفس ناقص در کودکان شود.
• علائم تغذیه‌ای: از دست دادن وزن، عدم رشد مناسب یا عدم علاقه به خوردن می‌ تواند نشانه ‌هایی از اختلالات بلع در کودکان باشد.

علائم دیسفاژی بزرگسالان:

• دشواری در بلعیدن یا خفگی: بزرگسالان ممکن است دشواری در بلعیدن احساس کنند یا حتی با خفگی واقعی مواجه شوند.
• سوءتغذیه: مشکلات بلع می ‌تواند باعث کاهش اشتها، سختی در خوردن مواد جامد یا مایع و در نتیجه، سوءتغذیه در بزرگسالان شود.
• علائم تنفسی: سرفه مزمن یا احساس عدم راحتی در نفس کشیدن می ‌تواند ناشی از مشکلات بلع باشد.
• درد: درد گلو، سوزش یا حتی احساس فشار و ناراحتی در ناحیه گلویی می‌ تواند از علائم اختلال بلع در بزرگسالان باشد.

انواع اختلال بلع

اختلال بلع ممکن است به دو دسته اصلی تقسیم شود: اختلالات بلع عضلانی که ناشی از مشکلات عضلانی گلو هستند و اختلالات بلع عصبی که ناشی از مشکلات نورولوژیکی ایجاد می‌ شوند. در ادامه انواع اختلال بلع در کودکان و بزرگسالان به تفصیل توضیح می دهیم:

انواع دیسفاژی کودکان:

• اختلالات بلع ساختاری: در برخی کودکان، مشکلات ساختاری مانند وجود سوراخ در کام یا مری می ‌تواند باعث اختلالات بلع شود.
• اختلالات بلع عضلانی: عدم رشد و توسعه صحیح عضلات گلو و ناحیه‌ های مرتبط، می‌ تواند منجر به اختلالات بلع در کودکان شود.
• اختلالات بلع عصبی: مشکلات نورولوژیکی یا بیماری ‌های ناشی از مشکلات عصبی می ‌توانند عامل اصلی اختلالات بلع در کودکان باشند.

انواع دیسفاژی بزرگسالان:

• اختلالات بلع عضلانی: آسیب به عضلات گلو، ضعف عضلات مرتبط با بلعیدن و مشکلات مرتبط با عضلات و ساختارهای مرتبط می ‌تواند به اختلالات بلع در بزرگسالان منجر شود.
• اختلالات بلع عصبی: بیماری‌ های عصبی مانند سکته مغزی، التهابات عصبی یا بیماری‌ های مرتبط با نورولوژی می ‌توانند سبب اختلالات بلع در بزرگسالان شوند.
• اختلالات بلع ساختاری: وجود عوارض ساختاری در گلو، پلاک یا توده ‌های سنگین می ‌توانند از دیگر عامل اصلی اختلالات بلع در بزرگسالان باشند.

درمان اختلال بلع با گفتار درمانی

گفتار درمانی یک روش درمانی گسترده است که  باید همزمان با دیگر روش های درمانی دیگر پزشکان و متخصصان انجام بگیرد. این روش از تمرینات و تکنیک های جبرانی گوناگون (پوزیشن مناسب غذا خوردن، مانور بلع، اصلاح غلظت مواد غذایی) و درمان مستقیم (تمرینات عضلانی، تنفسی) برای تقویت عضلات گلو و بهبود فرایند بلع و مشکلات مرتبط با آن استفاده می‌ کند. با استفاده از گفتار درمانی، افراد مبتلا به اختلال بلع می ‌توانند مهارت‌ های لازم برای بهبود بلع را یاد بگیرند و با استفاده از تمرینات منظم، بهبود قابل توجهی در عملکرد بلع خود را تجربه کنند. تمریناتی نظیر:

• تمرینات عضلانی: گفتار درمانی شامل تمرینات خاصی برای تقویت عضلات گلو و نواحی مرتبط با بلع است. این تمرینات عضلانی می ‌توانند به بهبود کنترل و توانایی بلع کمک کنند.
• تمرینات تنفسی: این روش شامل تمرینات تنفسی است که به افراد کمک می‌ کند تا نحوه نفس کشیدن صحیح را یاد بگیرند. تمرینات تنفسی می ‌توانند به بهبود توانایی بلع از طریق کنترل نفس کمک کنند.
• استفاده از تکنیک‌ های ترکیبی: گفتار درمانی از تکنیک ‌های مختلفی مانند تمرینات گفتاری، استفاده از ابزارهای کمکی نظیر آینه و راهنمایی ‌های صوتی استفاده می‌ کند تا به عملکرد بلع کمک کند.
• استراتزِ های غذایی: گفتار درمانگر با بررسی و ارزیابی مشکلات بلع فرد، سعی می کند بهترین بافت و غلظت غذا و نوشیدنی مناسب او را پیدا کند تا احتمال گرفتگی مسیر هوایی به حداقل برسد.
• آموزش، پشتیبانی و راهنمایی فردی: تاثیر گفتار درمانی بر بهبود ارتباطات اجتماعی افراد بسیار چشمگیر است. گفتار درمانی نه تنها به تمرینات فیزیکی محدود نمی ‌شود بلکه شامل راهنمایی ‌های فردی و پشتیبانی از فرد و خانواده او برای افزایش مهارت های ارتباطی اجتماعی و بهبود و تقویت عملکرد بلع نیز هست.

اثرات مثبت گفتار درمانی

استفاده از گفتار درمانی در کودکان و گفتار درمانی در سالمندان منجر به بهبود عملکرد بلع، کاهش خطرات ناشی از اختلال بلع و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به این مشکل می ‌شود. گفتار درمانی نه تنها به بهبود عملکرد بلع کمک می ‌کند بلکه به بیماران احساس رضایت بیشتری از کیفیت زندگی خود می ‌دهد.

نتیجه‌ گیری

در این مقاله، ما به نکات کلیدی و اهمیت موضوع اختلال بلع و درمان آن با گفتار درمانی پرداختیم. این موضوع می ‌تواند بر کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلال بلع تأثیرات جدی داشته باشد. گفتار درمانی در کنار دیگر روش های درمانی، بسیار ضروری است و اهمیت آن در بهبود عملکرد بلع و بهبود کیفیت زندگی بیماران مورد تأکید قرار دارد. امیدواریم که این مقاله به شما کمک کرده باشد تا بهترین تصمیمات را در مدیریت اختلال بلع خود یا عزیزانتان بگیرید.

برای کسب اطلاعات بیشتر و یا مشاوره فردی، بهتر است با یک گفتار درمانگر مجرب مشورت کنید و از منابع معتبر بهره ببرید. کلینیک ریان با بهره مندی از جدیدترین متدهای درمانی روز دنیا آماده ارائه خدمات به شما عزیزان است. لطفا از طریق شماره تماس موجود در پایین صفحه با ما در ارتباط  باشید.

پرسش های متداول

پرسش1: آیا اختلال بلع در کودکان قابل درمان است؟

بله، اکثر موارد اختلال بلع در کودکان قابل درمان هستند. با مشاوره و توجه به علل اختلال بلع، درمان‌ هایی مانند گفتار درمانی و تمرینات فیزیکی کمک کننده هستند.

پرسش2: آیا اختلال بلع باعث بروز خطرات جدی برای سلامتی می ‌شود؟

بله، اختلالات بلع می ‌توانند منجر به مشکلات تنفسی، سوءتغذیه و کاهش کیفیت زندگی شوند. مشکلات بلع حتما باید درمان شوند.

پرسش3:  آیا تغذیه مناسب می ‌تواند در درمان اختلال بلع کمک کند؟

بله، تغذیه مناسب و متنوع می ‌تواند در بهبود و مدیریت اختلال بلع و همچنین کنترل عوارض آن کمک کند.

پرسش4: آیا اختلال بلع ممکن است علائمی از بیماری‌های دیگر باشد؟

بله، برخی از علائم اختلال بلع ممکن است ناشی از بیماری ‌های دیگر مانند آلرژی‌ها یا بیماری‌ های گوارشی باشند. تشخیص دقیق توسط پزشک حائز اهمیت است.

پرسش5: آیا استرس و اضطراب می ‌تواند عوارضی از اختلال بلع باشند؟

بله، استرس و اضطراب می ‌توانند عوارض فیزیکی مانند مشکلات بلع را تشدید کنند. در نتیجه، مدیریت استرس می‌ تواند در بهبود اختلالات بلع کمک کند.

پرسش6: آیا اختلال بلع ممکن است به عوامل ژنتیکی مربوط باشد؟

بله، برخی از اختلالات بلع ممکن است به عوامل ژنتیکی و مشکلات مادر زادی مرتبط باشند. عوامل مربوطه باید با ارائه مشاوره توسط پزشک متخصص، بررسی شوند.