همه چیز درباره شکاف کام و لب (لب شکری)
به طور میانگین از هر 1000 نوزاد یک نفر با مشکل شکاف کام و لب یا همان “لب شکری” متولد می شود. این نقص مادرزادی در گذشته بسیار دلهره آور و ناراحت کننده بود. اما امروزه می دانیم که شکاف کام و لب قابل اصلاح و درمان است. در این مقاله از کلینیک ریان به بررسی همه چیز درباره شکاف کام و لب می پردازیم. از تعریف و شرح این وضعیت تا نقش گفتار درمانی در اصلاح و توانمندسازی افراد مبتلا به لب شکری. همچنین نگاهی عمیق تر به مسائلی از جمله هویت فردی، تعاملات اجتماعی و روانی و کیفیت زندگی افراد مبتلا به این وضعیت می اندازیم. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
1- شکاف کام و لب یا لب شکری چیست؟
2- علت بروز نقص شکاف کام و لب
3- علائم شکاف کام و لب
4- پیامدهای شکاف کام و لب
5- نقش گفتار درمانی در اصلاح نقص لب شکری
6- روش های تشخیص، درمان و پیشگیری
7- نتیجه گیری
8- پرسش های متداول
شکاف کام و لب یا لب شکری چیست؟
شکاف کام و لب یا اصطلاحا لب شکری یک نقص مادرزادی است که هنگامی که جنین در دوران بارداری در رحم تشکیل می‌شود، رخ می‌دهد. به عبارتی تمام قسمت های بافت لب و دهان نوزاد در طول رشد جنینی به درستی تشکیل و به هم پیوند نخورده است. به همین دلیل، کام، لب یا هر دوی آن ها دارای بازشدگی است و بین حفره بینی و دهان ارتباط وجود دارد. شکاف لب حالتی است که قسمتی از لب بالایی نوزاد باز مانده است. اما در شکاف کام، سقف کام نوزاد باز شدگی و شکاف دارد. در شکاف کام و لب نیز شکافی سراسری از لب تا سقف کام وجود دارد.
این وضعیت ممکن است به صورت شکاف کام یا شکاف لب و یا دارای هر دو نقص باشد. تقریبا از هر 1000 نوزادی که این نقص را دارند؛ 20 درصد فقط دارای شکاف لب، 30 درصد فقط دارای شکاف کام و متاسفانه بی از 50 درصد دارای شکاف سراسری همزمان کام و لب هستند.
علت بروز نقص شکاف کام و لب
علت اصلی این اختلال، مشکلات ژنتیکی است. خانواده هایی که دارای سابقه شکاف کام و لب هستند، با خطر بیشتری برای تولد نوزادی دیگر با این شرایط مواجه هستند. همچنین بارداری پرریسک و خطرناک مانند استفاده از سیگار، الکل و داروهای خاص نیز احتمال تولد نوزاد با شکاف کام و لب را افزایش می دهد. برخی تحقیقات نیز نشان می دهد که مادرانی مبتلا به دیابت و مادران چاق، ممکن است نوزادانی با این نقص به دنیا بیاورند.
علائم شکاف کام و لب
- شکاف در لب، سخت کام و نرم کام
- مشکلات هایپرنازالی (طنین زیاد هوا در بینی و ترشحات بینی)
- عدم جفت شدن دندان ها
- مشکلات گفتاری (مشکل در تولید آواها و صداها، خطاهای تلفظی جبرانی و…)
- عدم تولید صدای قوی (داشتن صدای ضعیف و پرفشار)
- تاخیر در زبان یا بیان
- عدم استفاده صحیح از کام مانند مشکل در مکیدن و بلعیدن
- عفونت گوش میانی
- افت شنوایی
- مشکلات دندانی
- مشکلات تغذیه ای
پیامدهای شکاف کام و لب
- نقص ظاهری: اولین پیامد نقص لب شکری، مشکل ظاهری است.
- مشکلات روانی اجتماعی: این مشکل بر عملکرد افراد نیز تأثیر می گذارد. چرا که نقص ظاهری باعث ایجاد مشکلات روانی و اجتماعی از جمله عدم اعتماد به نفس، اضطراب و استرس برای فرد می شود.
- اختلالات گفتاری، زبانی و صوتی: کودکان دارای شکاف کام و لب در تولید آواها و گفتار و زبان دچار مشکل هستند.
- عفونت های مکرر گوش: کودکان دارای این نقص به میزان بیشتری در معرض عفونت های گوش میانی و کاهش شنوایی هستند.
نقش گفتار درمانی در اصلاح نقص لب شکری
گفتار درمانی به عنوان یکی از روش های موثر در درمان شکاف کام و لب شناخته می شود. به طوریکه برای اصلاح و درمان این مشکل باید از همان سالهای ابتدایی تولد از گفتار درمانی در کنار جراحی استفاده کرد. این روش از طریق استفاده از تکنیک های متنوع و تقویت زبان و گفتار، به افراد مبتلا به این مشکل کمک می کند.
گفتار درمانی نه تنها برای بهبود توانایی های زبانی و گفتاری فرد مؤثر است، بلکه در بهبود ارتباطات اجتماعی و روانی فرد نیز نقش دارد. این روش می‌تواند باعث افزایش اعتماد به نفس و ارتقاء روابط اجتماعی کودک گردد. در ادامه به دیگر فواید گفتار درمانی در اصلاح شکاف کام و لب می پردازیم:
- افزایش قدرت تولید آوا
- ایجاد و افزایش مهارت گفتاری
- ایجاد و افزایش مهارت زبانی
- کاهش هایپرنازیالیسم
- تقویت عضلات مرتبط با بلع
- تغذیه درمانی
- ارزیابی و تحلیل مهارت های زبانی و گفتاری کودک قبل و وبعد از جراحی
- بهبود اعتماد به نفس
- آموزش تکنیک های ارتباطی و تغذیه ای مرتبط با شکاف کام و لب به والدین
روش های تشخیص، درمان و پیشگیری
شکاف کام و لب معمولا در حدود هفته 13 بارداری از طریق سونوگرافی قابل تشخیص است. درمان شکاف کام و لب شامل جراحی، درمان های گفتار درمانی و مراقبت های پس از عمل است. این روند نیازمند همکاری تیمی متشکل از متخصص اطفال، متخصص گوش و حلق و بینی، متخصص ژنتیک، پزشک تنفسی، جراح ترمیمی، جراح فک و صورت، دندانپزشک اطفال، ارتودنتیست، گفتار درمانگر، روانشناس بالینی، مددکار اجتماعی، کار درمانگرو شنوایی شناس است. قبل، حین درمان و بعد از آن نیز همکاری والدین و معلمان کودک در تسریع این روند بسیار حائز اهمیت است. علاوه بر این، برخی روش های پیشگیری در دوران بارداری و پیش از بارداری نیز وجود دارد که می تواند از ایجاد این شکاف ها جلوگیری کند. مانند کنترل وزن و دیابت مادر، عدم سیگار کشیدن و مصرف الکل توسط مادر، استفاده از داروها و مواد غذایی زیر نظر پزشک.
نتیجه گیری
در دنیای پزشکی، مفهوم شکاف کام و لب یکی از مسائلی است که به واسطه ی تأثیرات فیزیکی و روانی که دارد، اهمیت بسیاری پیدا کرده است. این نقص در فرآیند تشکیل جنین در دوران بارداری رخ می دهد. شکاف کام و لب یک مشکل جسمی و روحی است که نیازمند مراقبت های خاص و روش های متنوع درمانی است. گفتار درمانی به عنوان یکی از این روش ها، نقش بسیار موثری در بهبود و پیشرفت افراد مبتلا به این مشکل دارد.
ما در کلینیک ریان بر آنیم تا با ارائه اطلاعات کامل و معتبر، در جهت آگاهی بخشی و حمایت از افراد مبتلا به شکاف کام و لب، گامی موثر در جهت اصلاح این نقص و بهبود زندگی آنها برداریم.
پرسش های متداول
پرسش1: آیا گفتار درمانی تاثیر مستقیم در ترمیم شکاف کام و لب دارد؟
گفتار درمانی می تواند تاثیرات مثبتی بر توانایی های گفتاری و زبانی، بلع صحیح و ارتباطات اجتماعی فرد داشته باشد که می تواند بهبود در وضعیت شکاف کام و لب را تسریع کند.
پرسش2: چگونه می توان از تولد نوزادی با شکاف کام و لب پیشگیری کرد؟
مراقبت های پیش از بارداری، مصرف مکمل های ویتامینی و قرار نگرفتن در معرض عوامل زیان آور محیطی می‌تواند در پیشگیری از ایجاد شکاف کام و لب موثر است.
پرسش3: چه تفاوت هایی بین گفتار درمانی و دیگر روش های درمانی برای شکاف کام و لب وجود دارد؟
گفتار درمانی از طریق تقویت مهارت های زبانی و ارتباطی به فرد کمک می کند تا در جامعه بهتر تطبیق پیدا کند. توجه داشته باشید که گفتار درمانی و دیگر روش های اصلاح فیزیکی در کنار یکیدیگر و با همکاری هم موثر هستند. پس استفاده از همه ان ها الزامی است.
پرسش4: آیا می توان با گفتار درمانی تاثیرات شکاف کام و لب را کاملاً برطرف کرد؟
گفتار درمانی نقش موثری در بهبود و اصلاح شکاف کام و لب دارد. اما به تنهایی کافی است. جراحی و گفتار درمانی به همراه ارتودنسی و دیگر راهکار ها باید در کنار هم انجام شوند.
