گفتار درمانی برای انواع اختلالات تلفظی و صوتی
گفتار درمانی یک رشته مهم در حوزه بهبود مشکلات گفتاری از جمله اختلالات تلفظی و صوتی است. اولین گام در بهبود اختلالات تلفظی و صوتی تشخیص آنها است. گفتار درمانگران به عنوان متخصصین آموزش دیده در این زمینه به تشخیص دقیق این مشکلات می پردازند.
در این مقاله به بررسی جزئیات اختلالات تلفظی و صوتی پرداخته و نحوه عملکرد گفتار درمانی برای اصلاح این مشکلات را بررسی خواهیم کرد. با کلینیک ریان همراه باشید.
اختلالات تلفظی و صوتی چیست؟
اختلالات تلفظی و صوتی شامل مشکلات در تلفظ کلمات و صداهای نادرست در زمان صحبت کردن می‌شوند. این مشکلات ممکن است در کودکان و حتی بزرگسالان به وجود آید و تأثیرات جدی بر توانایی ارتباطی و اعتماد به نفس افراد بگذارد.
انواع اختلالات تلفظی و صوتی
- عضوی و ساختاری: شامل اختلالات صوتی ناشی از مشکلات فیزیولوژیکی بدن هستند. این مشکلات به صورت مادرزادی یا در اثر اتفاقات دیگر (تصادف، بیماری، بالارفتن سن و…)، باعث ایجاد تغییراتی در دستگاه تنفسی و صوتی فرد می شوند.
- نورولوژیک: این اختلالات صوتی، در اثر مشکلات ناشی از عملکرد سیستم عصبی به وجود می آیند. مشکل سیستم عصبی مرکزی یا محیطی باعث ایجاد مشکل در سیستم صوتی مانند فلج تارهای صوتی و… خواهد شد.
- عملکردی: در این نوع اختلال، ساختار فیزیکی سیستم صوتی فرد طبیعی است. ولی فرد به دلیل استفاده نامناسب از سیستم صوتی (مانند تقلید و یادگیری نادرست در کودکی و…) دچار مشکلات تلفظی، بیانی و صوتی می شود.
- روانی: در این نوع اختلال نیز، هیچ مشکل ساختاری و عضوی وجود ندارد. فرد در اثر عوامل روانی مانند استرس دچار مشکلات در کیفیت صدا، تلفظ و بیان می شود.
دلایل بروز اختلالات تلفظی و صوتی
- مشکل و نقص مادرزادی در فیزیک سیستم صوتی و حنجره
- آسیب در اثر حوادث
- عوامل ژنتیکی
- علل عملکردی مانند فریاد زدن مکرر و هر گونه استفاده نادرست از سیستم صوتی و حنجره
- ناهنجاری در تارهای صوتی (مانند مشکلات تنفسی، تنگی نای، گره های صوتی، ورم حنجره و…)
- عوارض برخی داروها
- اختلال در سیستم عصبی مغز
- بیماری هایی مانند عفونت، تغییرات هورمونی، تومور، آسم، ام اس، پارکینسون، فلج حنجره و…
- اختلال صوت
- علل روانی مانند اضطراب، استرس، افسردگی و…
- خشکی مجاری و تارهای صوتی در اثر مصرف بیش از حد نوشیدنی های کافئین دار
- حساسیت به برخی مواد غذایی
- آلودگی های هوا
- و…
اختلالات صوتی و تلفظی چه علائم و نشانه هایی دارند؟
- وجود هر گونه درد، حساسیت و تنش در سیستم صوتی و حنجره
- صدای خشن و گوش خراش
- لرزش غیرطبیعی تارهای صوتی
- خستگی بعد از صحبت کردن (استقامت صوتی پایین)
- کمبود نفس موقع حرف زدن
- صاف کردن زیاد گلو یا سرفه های متعدد
- ایجاد هوای قابل شنیدن در سیگنال صوتی
- تلاش غیرمعمول برای صحبت کردن
- صدای خفه
- صدای ضعیف
- فقدان صدا (آفونی)
- وقفه در حرف زدن
- صدای پالس دار
دیسفونی چیست؟
دیسفونی یکی از انواع اختلالات صوتی بوده و بسیار شایع است. به علائم شنوایی قابل تشخیص در اختلالات تلفضی و صوتی، دیسفونی می گویند. در واقع هر گونه بد صدایی یا گرفتگی صدا، دیسفونی نام دارد. آسیب و التهاب هر یک از اندام های سیتم صوتی در اثر عفونت، سیگار کشیدن، جراحی، تیروئید و… باعث این اختلال می شود.
نقش گفتار درمانی در بهبود اختلالات تلفظی و صوتی
گفتار درمانی به افراد کمک می‌کند تا تلفظ صحیح کلمات و بهبود بیان و صداهای خود را تجربه کنند. این فرآیند با استفاده از تمرینات تلفظی و صوتی و… انجام می‌شود. به طور کلی، درمان این اختلال، با توجه به نوع مشکل و شرایط بیمار متفاوت است. در ادامه روش های گفتار درمانی در این زمینه را بررسی می کنیم:
- تمرینات تلفظی: تمرینات تلفظی به افراد کمک می‌کنند تا به تلفظ صحیح کلمات برسند. این تمرینات شامل تکنیک‌های مختلفی برای تلفظ صحیح کلمات می‌شوند.
- تمرینات صوتی: تمرینات صوتی به بهبود صداهای افراد کمک می‌کنند. این تمرینات شامل تکنیک‌های تنفسی و تولید صداهای صحیح می‌شوند.
- تکنیک‌های رفع اشکال در گفتار: گفتار درمانی شامل تکنیک‌هایی برای رفع اشکال در گفتار می‌شود. مانند یادگیری ادای حروف و شمرده صحبت کردن و… . این تکنیک‌ها به افراد کمک می‌کنند تا مشکلات تلفظی و صوتی خود را برطرف کنند.
اختلالات تلفظی و صوتی در کودکان
در گفتار درمانی کودکان می بینیم که بسیاری از کودکان با اختلالات تلفظی و صوتی مواجه هستند. این اختلالات می‌توانند تأثیرات جدی بر توانایی یادگیری و ارتباطات کودکان داشته باشند. تلفظ اشتباه حروف و کلمات توسط کودکان تا مدتی طبیعی است و به مرور زمان با یادگیری بیشتر برطرف می شود. معمولا کودکان تا سن 5 سالگی می بایست تمام حروف را به طور صحیح تلفظ کنند. اما بیان کودک دارای اختلالات صوتی و تلفظی، با بالا رفتن سن بهبود نمی یابد. او ممکن است نتواند حروف را به طور صحیح ادا کند. یعنی صدایی را جایگزین صدای دیگر کند. یک صدا را حذف کند یا تغییر دهد و نشانه هایی از این دست.
اختلالات تلفظی و صوتی در بزرگسالان
اختلالات تلفظی و صوتی ممکن است در بزرگ‌ترها نیز وجود داشته باشد. این مشکلات بر اثر مشکلات جسمی، بیماری ها یا کهولت سن رخ می دهد و می‌تواند تأثیرات منفی بر زندگی روزمره آنها داشته باشند. اختلالات تلفظی و صوتی می‌توانند تأثیرات منفی بر زندگی روزمره بزرگ‌ترها داشته باشند. از دست دادن فرصت‌های شغلی تا دشواری در ارتباط با دیگران.
تأثیرات ناشی از اختلالات تلفظی و صوتی
اختلالات تلفظی و صوتی می‌توانند تأثیرات منفی زیادی بر زندگی روزمره افراد داشته باشند. این تأثیرات شامل کاهش اعتماد به نفس، مشکلات ارتباطی، و مشکلات تحصیلی می‌شوند.
تمرین های گفتار درمانی در خانه برای اختلالات تلفظی وصوتی
- کارت های الفبایی: با نشان دادن کارت هر حرف و تلفظ شمرده و صحیح آن با کودکتان تمرین کنید. سپس کلمات دارای آن حرف را برای کودک بیان کنید و تصویرش را نشانش دهید. این کار را در قالب بازی انجام دهید تا کودک خسته نشود.
- آیینه: ابتدا جایگاه زبان و لب در تلفظ صحیح حروف را به کودک نشان دهید. سپس از او بخواهید با نگاه کردن در آیینه بیان خودش را ببیند و اصلاح کند.
- داستان و شعر: از بهترین تمرین های خانگی برای درمان اختلالات بیان و صوت، خواندن شعر و داستان است. داستان و شعری را انتخاب کنید که حرف مورد نظر در آن بارها تکرار شده است. سپس از کودکتان بخواهید با شما همخوانی کند. با اینکار کودک به طور غیر مستقیم به تکرار و تمرین می پردازد.
نتیجه‌گیری
گفتار درمانی به عنوان یک روش موثر در بهبود اختلالات تلفظی و صوتی شناخته می‌شود. از طریق تمرینات تلفظی و صوتی، می‌توان بهبود‌های قابل مشاهده‌ای در زندگی افراد ایجاد کند و به آنها امکان برقراری ارتباط‌های بهتر را بخشید.
پرسش های متداول
پرسش1: آیا گفتار درمانی در همه اختلالات تلفظی و صوتی موثر است؟
بله، گفتار درمانی می‌تواند در اکثر اختلالات تلفظی و صوتی موثر باشد. اما نیاز به ارزیابی دقیق و تشخیص مناسب توسط متخصصین در این زمینه دارد.
پرسش2: چه مدت زمانی برای بهبود اختلالات تلفظی و صوتی نیاز است؟
مدت زمان مورد نیاز برای بهبود اختلالات تلفظی و صوتی ممکن است متغیر باشد و به شدت و نوع مشکلات فرد بستگی داشته باشد. اما با تمرینات دقیق و پیوسته، بهبود قابل توجهی در مدت کمی ایجاد می‌شود.
پرسش3: آیا گفتار درمانی تنها برای درمان اختلالات تلفظی و صوتی کودکان مناسب است؟
خیر، گفتار درمانی به همه افراد از جمله کودکان و بزرگسالان کمک می‌کند. اختلالات تلفظی و صوتی ممکن است در هر سنی ایجاد شوند و گفتار درمانی به تمام افراد با این مشکلات کمک می‌کند.
پرسش4: آیا می‌توانم در خانه تمرینات گفتار درمانی انجام دهم؟
بله، مربیان و والدین می‌توانند به تمرینات گفتار درمانی در خانه کمک کنند. انجام تمرینات منظم و با راهنمایی مناسب می‌تواند فرآیند بهبود را تسریع کند.
